Eski Yunancada kökü ‘on üç’ anlamına gelen Triskaidekaphobia, en yalın tabir ile 13 rakamından korkmak ve uğursuz olduğuna inanmak hastalığına verilen isimdir. Bu irrasyonel korkunun bilimsel olarak elbette hiçbir dayanağı yok. Ancak pek çok insan batıl inançları gereği bu sayıya karşı büyük bir korku duymaktadır. İşte 13 rakamının uğursuzluğu ile ilgili tüm detaylar…
Triskaidekaphobia Korkusunun Tarihsel Kökeni
Çeşitli kaynaklara göre bu psikolojik rahatsızlığın en uzak ucu Hz. İsa’nın Cuma günü çarmıha gerilmesinden evvel gerçekleştirdiği son akşam yemeğine dayanmaktadır. Yahuda Teorisi olarak da bilinen bu iddianın nedeni, yemek masasında Hz. İsa ile birlikte 12 havarinin yer alması, yani masada toplam 13 kişinin bulunmasıdır. Dolayısıyla ertesi gün gerçekleşen olumsuz olaylar, bu on üç rakamı ile ilişkilendirilmektedir.
13. Cuma ve Triskaidekaphobia
Batıl inanışlar içerisinde kötü bir gün olarak addedilen on üçüncü Cuma; pek çok sinema filmine, edebiyat eserine ve sanatsal faaliyete ilham konusu olmuştur. Her yıl en az bir, en fazla ise üç defa muhakkak gerçekleşen on üçüncü Cuma, bu yıl iki defa, 2021 yılında ise bir defa karşımıza çıkacak.
13. Cuma’nın kehaneti de yine Hz. İsa’nın acı hikayesi ile örtüştürülmektedir. Ancak Triskaidekafobi’nin aksine bu günün kehanetine inanan çok daha fazla insan bulunmaktadır.
İspanyol ve Yunan Kültüründe 13. Salı
Salı günleri İspanyol ve Yunan toplumları için büyük bir şanssızlığı temsil etmektedir. Buna kaynak olarak Salı gününe Roma mitolojisinde savaş tanrısı olan Ares’in hakim olduğu ve bu yüzden türlü olumsuzlukların yaşandığı öne sürülmektedir.
Konstantinopolis’in düşüşü, İstanbul’un fethi ve Dördüncü Haçlı Seferleri on üçüncü Salı günleri gerçekleşmiş tarihi olaylardır.
Tarot Falının 13. Kartı Ölümü Temsil Ediyor!
Elbette hemen her coğrafyada her toplumun kendine göre başka başka hurafeleri vardır. Kimi bölgelerde somut birtakım inanışlar hakimken kimi bölgelerde ise daha soyut düşünceler ağırlık göstermektedir.
4 sayısı Çin, Kore, Japonya, Vietnam gibi topraklarda ‘ölüm’ kelimesine çok yakın bir isme sahip olduğu için uğursuz olarak kabul edilmiştir. Örneğin Nokia, telefonlarına hiçbir zaman 4 ile başlayan bir numara eklememiştir. Ayrıca bu ülkelerdeki otel ve binalarda çoğunlukla 4. kat isim olarak geçmemekte ve asansörde 4. kat düğmesi bulunmamaktadır.
Tarot falına inanan çeşitli toplumlarda 13. kart ölümü sembolize ettiği için bu rakam negatif bir önyargıya sahiptir.
İtalya’da ise 17 rakamından ölümü çağrıştırdığı gerekçesi ile korku duyulmaktadır. Çoğu otelde 17 numaralı oda bulunmadığı gibi bazı uçaklarda da sıra 17 yer almamaktadır.
Apollo 13: Başarısız Başarı
Tarihte gerçekleşen pek çok olay, şanssız olarak atfedilen on üç rakamı ile birleştirildi. Örneğin 1970 yılında uzaya fırlatılması planlanan Apollo 13, Kennedy Uzay Merkezi’nden uzaya gönderildi. İki gün sonra yaşanan çeşitli talihsizlikler ile birlikte aracın oksijen stokları ve elektrik enerjisi tükendi.
Yüzlerce NASA çalışanının büyük yardımları ile beraber araç zorlu bir şekilde dünyaya indirildi ve yaşanan başarısızlık unutuldu; çünkü uzay aracının sağ salim bir şekilde dünyaya indirilmesi daha büyük bir başarı olarak nitelendirildi. Ancak bu durum on üç sayısının gölgesi ile anılmaktan vazgeçilmedi.
Stephen King de 13 Sayısından Korkuyor!
Eserleri en çok sinemaya uyarlanan usta roman yazarı Stephen King de bir Triskaidekafobi hastası. Kendisi bu rahatsızlığını şu cümleler ile ifade ediyor:
“13 rakamı söz konusu olduğu zaman omurgamdan aşağı yukarı hareket eden ürperti asla geçmiyor. Yazı yazarken 13 veya 13’ün katı olan bir sayfaya geldiğim zaman asla durmadan yazmaya devam ederim. Güvenli bir rakama ulaşıncaya kadar yazarım.
13 adım atmak yerine 12 adım atmak için evimin merdiveninde bulunan son iki basamağı tek bir adımda çıkarım.
Kitap okurken ise 94. 193. 382. yahut rakamlarının toplamı 13 yapan hiçbir sayfada oyalanmam.”
Anti Triskaidekaphobia: 13 Rakamını Şanslı Kılanlar
13 rakamı çoğunlukla kötücül çağrışımlara sahip olduğu gibi bazı noktalarda ise oldukça pozitif bir anlam kazanmaktadır. Çok sayıda sporcu bu sayının şans getirdiğine inanır. Michael Ballack , Alessandro Nesta, Dave Concepción ve Omar Vizquel gibi spor oyuncuları bu numarayı başarı ile taşımışlar ve 13 rakamının uğur getirdiği inancına sahip olmuşlardır.