Geçmişten Günümüze Matematik Tarihi

Matematik insanlık tarihinde büyük bir buluştur. Geçmişten günümüze matematik tarihi incelendiğinde asıl adımların Yunan matematikçiler tarafından atıldığı görülebilir. Köken olarak matematik ismi Yunanca “bilgi” anlamına gelen “mathema” sözcüğünden türetilmiştir.

Matematik tarihi boyunca miktar, şekil ve düzen arasındaki ilişkiye odaklanmıştır. Bu sebeple tek bir kişi tarafından bulunduğunu söylemek doğru değildir. Günümüzde daha çok cebir ve geometri yönüyle ilgilenilir. Ancak matematik tarihinde çok daha farklı alanlar vardır.

Matematik nedir?

Matematik ölçme, sayma ve tanımlama gibi temel düzeydeki işlevlerin gerçekleştirilmesini sağlar. Fizik biliminin gelişiminde temel yapı taşıdır. Aynı zamanda teknolojinin gelişimindeki güçtür. Bilimin gelişim gösteren her alanında matematiğin etkisini görebilmek mümkündür.

Matematik kelimesi Yunanca kökenlidir ve “bilgi” anlamına gelen kelimenin karşılığıdır. Matematiğin diğer ismi cebirdir. Bazı kaynaklarda ise bilimsel olarak matematiğin diğer ismi riyaziye olarak geçer. Aynı zamanda matematiğin diğer ismi aritmetik olarak kabul edilir.

Matematik tarihi kısaca bize geçmişte neler olduğunu anlatır. Batılı Yunan matematikçileri dahil olmak üzere her matematikçi kalıpların peşindedir. Kalıplar yapıyı, uzayı ve değişimi ele alırlar. Matematikçiler en özel kurallar ve formüllerle sonuca ulaşmaya çalışırlar.

Günümüzde matematik doğa bilimleri, mühendislik, sosyal bilimler ve tıbbi bilimler dahil her alanda vardır. Matematik tarihi kısaca irdelendiğinde insan hayatındaki en önemli gelişmelerin büyük bir kısmının matematiksel buluşlarla bağlantılı olduğu görülebilir.

Matematik hayatımızda neden önemlidir?

Matematik tarihi bize önemli gelişmeleri gösterirken aynı zamanda matematiğin neden önemli olduğunu anlatabilir. Batılı Yunan matematikçileri matematiğin gelişimine katkı sunarlarken onun mimari gibi alanlarda çığır açabilmesini sağlamışlardır.

• Matematik öğrenmek insan beyni için iyidir. Matematik öğrenmeye hevesli olan insanların beyinlerinin bir bölümünü daha etkin bir şekilde kullanabilmeleri söz konusudur. Genel olarak bu tür insanlar karar vermede daha etkindirler.
• Matematik finansal durumunuzu takip edebilmenizi sağlar. Banka hesaplarınızda yer alan miktarı hesaplamak ve harcamalarınızı kontrol etmek matematik sayesinde mümkündür. Matematik tarihinde hesaplamalar ilk buluşlardan biridir.
• Şaşırtıcı olsa bile matematik yemek yapmada bile etkilidir. Yemek yaparken ölçüleri belirlerken matematikten yararlanırsınız. Zaman içerisinde iş göz kararına dönse bile başlangıçta matematiksel ölçeklere bağlı kalmanız şarttır.
• Matematiğin en önemli yönü insanın problem çözme becerilerini geliştirmesidir. Analitik düşünceniz gelişir ve daha iyi değerlendirmeler yapabilirsiniz. Matematik tarihinde uğraşılan problemlerin çoğu çözülmüş olsa bile onlarla uğraşmak hala değerlidir.

Tüm bunlara ek olarak matematik hayatı daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Teknoloji büyük oranda matematiksel gelişmelerle ilerler. Matematik tarihçesi bunu net bir şekilde gösterir. Hemen hemen her teknolojik gelişmenin ardında matematik bilimi vardır.

Matematikle ilgili en önemli buluşlar nelerdir?

Matematiğin kısa tarihi incelendiğinde matematikle ilgili sayısız farklı buluş keşfedilebilir. Her bir buluşun kendinden sonrakileri etkilediği unutulmamalıdır. Matematiğin tarihçesine bakarken bu ayrıntıyı atlamamak ve kronolojiye bağlı kalmak önemlidir.

• Sayı Sistemleri: Matematik tarihinde en önemli gelişme ondalık sistem ve sıfır kavramı gibi sayı sistemlerinin icadıdır. Bu gelişmeler matematik tarihinde birer devrimdirler.
• Öklid Geometrisi: Öklid’in çabaları sayesinde geometri farklı bir noktaya doğru ilerledi. Geometri biliminde Öklid Geometrisi olarak ifade edilen bir kavram ortaya çıktı.
• Kalkülüs: Newton ve Leibniz tarafından bulunan kalkülüs matematiksel hesaplamaların gücünü ispatladı. Matematik fizik ve mühendislikle iç içe bir alana dönüştü.
• Cebirle Gösterim: Viete’nin çabalarıyla cebirle gösterim adını taşıyan sembolik bir keşif yapıldı. Cebirsel denklemlerin özüne inilebildi ve problemlerin çözümü kolaylaştı.
• Kartezyen Koordinat Sistemi: Descartes cebir ile geometri arasında mükemmel bir bağ kurdu. Kalkülüs gibi çalışmalar modern matematiksel analize dahil edildiler.
• Olasılık Teorisi: Pascal ve Fermat tarafından keşfedilen olasılık teorisi istatistik ve finans alanında yeni bir devrim olarak kabul edildi. Ölçümlere bağlı ilerlemeler sıklaştı.
• Kümeler Teorisi: Cantor gibi matematikçiler kümeler teorisini geliştirdiler ve sonsuzluğun incelenmesi için bir temel oluşturdular. Matematiksel yapıların incelenmesi kolaylaştı.
• Bilgisayar Algoritmaları: Bilgisayarların icadıyla birlikte ortaya çıkan algoritmalar karmaşık hesaplamaları daha basit bir şekilde yapılabilir hale getirdiler.

Matematiğin kısa tarihine bakıldığında en önemli gelişmeler bir sonraki gelişme için temel oluşturmuşlardır. Bu açıdan matematik tarihi kısaca birbirini takip eden olaylar bütünü olarak görülebilir. Matematiğin fizik ve mühendislik gibi alanlar için önemli olmasının sebebi budur.

Matematiğin kısa tarihi nasıl tanımlanır?

Matematiğin kısa tarihini tanımlamak için onu dönemlere ayırmak iyi bir fikirdir. Matematik tarihinin dönemleri gelişim sürecine bağlı olarak saptanabilir. Her bir dönemde özel gelişmeler vardır. Bu özel gelişmeler insanların matematiği kullanma biçimini değiştirmişlerdir.

• Antik Dönem Matematiği: MS 500 yılına kadar gelinen dönemdir. Mezopotamya, Mısır, ve Yunanistan gibi eski uygarlıkların matematiksel çalışmalarını içerir. Uygarlıklar çeşitli sayı sistemleri keşfetmişlerdir. Geometri ve cebir belirli düzeyde gelişim göstermiştir.
• İslami Altın Çağ: MS 700 yılından başlayan ve 1300’lere gelen dönemdir. Orta Çağ boyunca İslam dünyası matematik dahil olmak üzere her alanda ilerleme kaydetmiştir. İslami matematikçiler cebir ve geometriye çok ciddi katkılar yapmışlardır.
• Rönesans Dönemi: MS 1400 ile 1600 arasındaki dönemdir. Rönesans döneminde Arapça ve Yunanca metinler incelenmiştir. Böylece matematik tarihinde yer alan bilgi birikimi mevcut döneme taşınmıştır. Matematik çeşitli bilimsel alanlara uygulanmıştır.
• Matematiksel Analiz Dönemi: MS 1700 yılından başlar. Matematik tarihinin dönemleri içerisinde modern döneme geçişi simgeler. Matematikçilerin önemli katkıları sayesinde matematik tarihinde yer alan tüm bulgulara çözüm bulunmuştur.
• Modern Matematik Dönemi: MS 1900 yılından itibaren geçerli dönemdir. Soyut cebir ve sayı teorisi gibi çeşitli alanlarda gelişmeler yaşanmıştır. Matematikçilerin çalışmaları teknolojinin gelişimine ışık tutmuştur. Matematiğin tarihçesi için önemli bir dönemdir.

Matematik tarihinin dönemleri çok önemli buluşlardan ziyade toplumların birlikte hareket edip gelişmeler ortaya koyduğu zaman dilimlerine göre belirlenir. Matematik tarihi matematiğin her zaman kendinden bir önceki dönemin bilgi birikimini önüne katarak ilerlediğini gösterir.

Matematik tarih şeridi nasıl oluşturulur?

Matematik tarih şeridi oluşturmak istiyorsanız matematiğin tarihinde yer alan önemli dönüm noktalarını kullanmanız gerekir. Tarih şeridinde bilinen en eski bulgulardan günümüze doğru yaklaşarak çeşitli isimlerden, teoremlerden ve çözümlemelerden söz edebilirsiniz.

1. MÖ 5000-3000: Babil matematiğinin ortaya çıkış tarihidir. 60 tabanlı sayı sistemi kullanılmıştır. Aynı zamanda matematiksel tabloların yer aldığı kil tabletler keşfedilmiştir.
2. MÖ 3000-2000: Mısır matematiğinin ortaya çıkışını temsil eder Hiyeroglif rakamların kullanımı söz konusudur. Ayrıca inşaat alanında matematikten yararlanılmıştır.
3. MÖ 300-200: Öklid’in yoğun çabaları sayesinde geometrinin ortaya çıkışını temsil eder. Bu dönemden itibaren özellikle geometri çok ciddi ilerlemeler kaydetmiştir.
4. MS 500-600: Hintli matematikçilerin ondalık sayı sistemi fikrini ortaya atıp geliştirdikleri aralıktır. Matematikte aritmetik açısından devrim yaratan bir dönemdir.
5. MS 700-1300: Cebir ve trigonometri gibi İslamiyet’in altın çağına özgü buluşları temsil eden dönemdir. Matematik tarihçesi açısından İslam dünyasında ilerleme dönemidir.
6. MS 1500-1600: Flaman matematikçi Simon Stevin tarafından yapılan keşif etrafında şekillenen dönemdir. Avrupa’da matematiğe olan ilgi artmaya başlamıştır.
7. MS 1600: Rene Descartes tarafından analitik geometri kavramı ortaya atılmıştır. Cebir ile geometri arasında oluşturulan bağ kalkülüsün keşfine imkan tanımıştır.
8. MS 1600-1700: Matematikte devrim yaratan kalkülüsün keşfedildiği dönemdir. Isaac Newton ve Gottfried Wilhelm Leibniz’in keşfi matematiksel analizleri ortaya çıkarmıştır.

1800’lü yıllardan sonra ise soyut cebir gibi gelişmeler yaşanmış ve matematik bilgisayar çağını başlatana kadar gelişim hızlı şekilde devam etmiştir. Ayrıca, matematik tarih şeridi oluşturulmak istendiğinde kronolojik olarak ana gelişmelere bağlı kalmak yeterlidir.

Matematik ne zaman bulundu?

Matematiğin tarihine bakıldığında eski zamanlardan beri var olduğu görülebilir. Ancak tam olarak ne zaman keşfedildiği, bulunduğu veya icat edildiği belirsizdir. Matematiğin tarihsel kökenleri antik çağlara kadar dayanır ve gelişimi üzerine katarak devam eder.

Matematiğin tarihçesi MÖ 30.000’li yıllara kadar uzanır. İnsanlar sayma ve ölçme gibi işlemleri gerçekleştirmek için çeşitli nesneler kullanırlardı. MÖ 2500’e gelindiğinde ise geometri ve cebrin varlığı söz konusuydu. Babil topluluğu 60’a dayalı bir sayı sistemi geliştirmişlerdi.

Matematik tarihçesi açısından belirli dönemlere ayrılsa bile başlangıçtan bu yana ciddi bir ilerleme kaydetmiştir. Ondalık sistemin geliştirilmesi, cebrin bulunması ve hesaplama işlemlerinin keşfi matematiğin tarihi içerisinde en önemli dönüm noktalarıdır.

Matematiği kim buldu?

Matematik tek bir kişinin bulduğu bir çalışma alanı olarak kabul edilmez. Ancak matematiği kim buldu sorusu sorulduğunda genelde akıllara ilk gelen kişi Arşimet olur. Arşimet keşifleri sayesinde matematiğin babası veya matematiği bulan adam olarak kabul edilir.

• Arşimet: Genel kanı doğrultusunda matematiği bulan kişidir. Bir dairenin alanının nasıl hesaplanacağını keşfetmiştir. Aynı zamanda bir kürenin hacmini ölçmek için işlevsel bir yöntem ortaya atmıştır. Bu sebeple Arşimet matematiğin babası olarak adlandırılır.
• Pisagor: Matematiksel keşiflerin arkasındaki isimdir ama büyük çoğunluğu tartışmalı durumdadır. Matematiğe yaptığı katkılardan en ünlüsü Pisagor teoremi adını taşır. Daha sonra mimaride kullanılacak pek çok matematiksel yaklaşımın gelişmesini sağladı.
• Thales: Matematik tarihinde en ünlü Yunan matematikçilerdendir. Geometri konusunda uzmandı ve geometriyi yapıların yüksekliğini hesaplamak gibi amaçlarla kullandı. Matematiği bulan adam değildi ama geometrinin nasıl kullanılacağını öğreten kişiydi.
• Diophantus: Her ne kadar matematiği bulan kişi olmasa bile cebir denklemlerinin basitliğiyle ön plana çıktı. Cebir üzerine çalışmaları oldukça etkileyiciydi. Yaşadığı dönemde tüm cebirsel denklemlere uygun çözümler sundu ve sayılarla ilgili teoriler geliştirdi.
• Öklid: Öklid, matematiği bulan adam değildi ama geometrinin babasıydı. Hayatının tamamını matematiğe adayarak geometriye çığır açan katkılar sundu. Öklid’in katkıları sayesinde geometri daha kolay öğrenilebilir bir alan olmayı başardı.
• Brahmagupta: Hintli matematikçiler arasında en ünlüsüdür. Bir tamsayının küpünün nasıl hesaplanacağını gösterdi. Kareler ve karekökler için kurallar oluşturdu. Matematiği bulan kişi olmasa bile matematiğin gelişimine katkıları oldukça büyüktür.
• Euler: 18. yüzyıl düşünüldüğünde matematiğin babası denilebilir. Matematikte x, y ve z harflerinin bilinmeyen sayıları temsil etmesini sağladı. Keşfettiği kuralları birer standart haline getirdi. Matematiğin global anlamda yayılım göstermesi onun sayesinde oldu.

Batılı Yunan matematikçilerden modern döneme kadar pek çok kişi matematiğin gelişimine önemli katkılar sunmayı başarmıştır. Matematiği bulan kişi diye bir şeyden söz edebilmek mümkün değildir. Ancak açık bir şekilde Arşimet’in matematiğin babası olduğu söylenebilir.