Bilim insanları fillerin zekasını tam olarak ölçebilmiş değiller. Yıllar boyunca süren gözlemler sonucunda hafızaları sebebiyle fillerin zeki olduklarına kanaat getirmişlerdir. Fil hafızası güçlüdür ama bir şeyi asla unutmayacaklarını söylemek doğru değildir.
Fillerin beyinleri tüm memeli canlılar arasında en büyüklerden biridir. Buna rağmen fil hafızası ve beyin arasında güçlü bir bağ oluşturmak zor olsa bile belirli ipuçları edinilebilir. Doğru değerlendirmeler için filin beyni ile vücut ağırlığı arasındaki bağlantıya göz atılır.
Fillerin En Önemli Özellikleri Nelerdir?
Filler güçlü hafıza, iletişim becerileri ve devasa boyutları gibi çok çeşitli özelliklere sahiptirler. Ancak ticari amaçlar uğruna insanlar tarafından tehdit edilirler. Afrika ve Asya filleri farklı doğalara sahip olsalar bile ortak noktaları sayılarının günden güne azalım göstermesidir.
- Kulak Farklılıkları: Afrika fillerini ile Asya fillerini doğrudan kulaklarına bakarak ayırt etmeniz mümkündür. Afrika fillerinin kulakları çok daha büyüktür. Bununla birlikte benzer şekilde iki fil grubunun hortumları karakteristik açıdan farklılık gösterirler.
- Tüketme Alışkanlıkları: Filler sürekli bir şeyler tüketirler. Gün içerisinde en az 150 kilogram bir şeyler yemelidirler. Yaprakları, çalılıkları, ağaç köklerini ve meyveleri yerler. Günlerinin büyük bir kısmını yemek yemeye ayırırlar ve doymak nedir bilmezler.
- Güçlü Hafıza: Fillerin hafızaları çok güçlüdür ve memeli canlılar arasında en iyilerden biridir. Fil hafızası efsanesi olarak nitelendirilen bir durum vardır. Efsaneye dönüşen inanışa göre filler öğrendikleri veya deneyimledikleri hiçbir şeyi unutmazlar.
- İletişim Biçimleri: Filler vücut dili, ses ve kokuyla iletişim kurmayı tercih ederler. Aynı zamanda kemikleriyle algılayabildikleri belirgin titreşimler vardır. İletişim yöntemlerini kullanarak sürü içerisinde yönlendirmeleri çok daha isabetli bir şekilde yaparlar.
- Kalın Deriler: Fillerin derileri oldukça kalındır ve kalınlık ortalama 2,5 santimdir. Derilerinde yer alan kıvrımlar sayesinde vücutlarında daha fazla su tutabilirler. Böylece daha kolay serinlerler. Ayrıca kendilerini toza ve çamura bulayıp güneşten korunurlar.
- Devasa Büyüklük: Filler dünya üzerinde yaşayan en büyük kara hayvanıdırlar. Afrika filleri ağırlık olarak 6.000 kilograma ve yükseklik olarak 3 metreye ulaşabilirler. Genel olarak doğduklarında 120 kilogram olurlar ve orta yaşlarda maksimum ağırlığa ulaşırlar.
- Hortum Yetenekleri: Filler hortumlarından epey farklı şekillerde yararlanabilirler. Hortumları çok hassastır ve genelde onu su içmek için kullanırlar. Filler hortumlarına 8 litreye kadar su alabilirler. Ayrıca yüzerken hortumlarını şnorkel gibi değerlendirebilirler.
- Karakteristik Dişler: Fillerde görülen iki uzun diş fil dişi olarak adlandırılır ama aslında bunlar standart dişlerdir. Dişlerini beslenme dahil olmak üzere pek çok amaçla kullanırlar. Ancak çoğu zaman dişleri sebebiyle insanlar tarafından avlanırlar.
Afrika filleri giderek azalan bir nüfusa sahiptirler. Bunun temel sebebi ise fil dişi ticaretidir. Asya filleri benzer bir kadere sahiptirler. Bununla birlikte Asya’da yerleşim alanlarının artış göstermesi fillere yaşam alanı bırakmadığından insanlarla temasları çok daha sık görülür.
Fil Hafızası Nedir?
Filler vahşi doğa düşünüldüğünde en iyi huylu canlılardan biri olarak kabul edilir. Boyutları devasa değerlerde olabilir ve görünümleriyle dikkat çekerler. Hayvanların büyük bir kısmına göre çok daha akıllıdırlar. Aynı zamanda fil hafızası adı verilen önemli bir niteliğe sahiptirler.
Genel olarak fillerin hiçbir şeyi unutmadıkları ifade edilir ve fil hafızası efsanesi adı verilen bir durum vardır. Fillerin hafızaları güçlüdür ama hiçbir şeyi unutmadıkları doğru değildir. Fillerin güçlü bir hafızaya sahip olması dikkat çekici özelliklerinden sadece biridir.
Fil hafızası ve beyin arasındaki ilişki fil beyninin ağırlığıyla alakalıdır. Yetişkin bir filin beyni ortalama 10-11 kilogram ağırlığındadır. Karada yaşayan tüm memeli canlılar düşünüldüğünde 10-11 kilogram en büyük değerdir. Ancak büyüklük filin mutlaka zeki olacağı anlamına gelmez.
Fil Hafızalı Ne Demek?
Fil hafızalı ifadesi güçlü hafızaya sahip canlılar için kullanılır. Fillerin hafızasının güçlü olmasına yönelik bir tür atıftır. Çünkü insanlar genelleştirme yoluna giderek fillerin bir şeyleri asla unutmayacaklarını düşünürler. Güçlü hafızalı kişileri ise fil hafızalı olarak nitelendirirler.
Fil hafızası efsanesini bir kenara bıraktığınızda fillerin öğrendikleri pek çok şeyi unutabildiklerini görebilirsiniz. Sadece hafızaları diğer canlıların büyük bir kısmına göre çok daha güçlüdür. Hafızanın güçlü olması ise fil hafızası ve beyin arasındaki ilişkiden kaynaklanır.
Fiillerin Hafızası Neden Güçlüdür?
Fil hafızasının gelişim göstermesine katkı sağlayan en önemli faktör sosyal yapıdır. Fillerin sosyal yapıları çok karmaşıktır. Yaşantıları boyunca uzun süreli sosyal ilişki kurmaya odaklanırlar. Çünkü sosyal ilişkileri sayesinde hayatta kalmayı başarabilirler.
Filler sosyal becerileri sayesinde hafızalarını güçlendirirler. Sürüde yer alanlar birbirlerini sesleri, kokuları ve fiziksel özellikleriyle hatırlarlar. Fil hafızası özellikleri doğrultusunda sürü içindeki iletişim sağlanması ve yönlendirmelerin gerçekleştirilmesi için kritik öneme sahiptir.
Evrimsel açıdan bakılacak olursa fil hafızasının güçlü olmasının bir diğer sebebi uzun ömürleridir. Uzun süre yaşadıkları için yaşam deneyimleri kapsamlıdır. Su kaynaklarının ve yiyecek alanlarının yerlerini hatırlamak zorunda olduklarından hafızalarını geliştirirler.
Güçlü Fil Hafızasının Etkileri
Fil hafızası sayesinde deneyimlerini zihninde depolayabilir. Deneyimlerini depolaması ise pek çok farklı tehlikeye karşı önlem alabilmesini sağlar. Örneğin, bir fil erken yaşlarda kuraklıkla mücadele etmişse ilerleyen dönemlerde kuraklık tehlikesini önceden sezebilir.
Fil hafızası özellikleri sayesinde yaş ortalaması yüksek olan fil sürülerinin hayatta kalma becerilerini olumlu yönde etkiler. Çünkü yaşlı üyesi çok fazla olan sürüler çetin vahşi doğa koşullarına karşı mücadele etme konusunda daha etkin bir hafızaya sahiptirler.
Filler sürüde yer alan diğer tüm üyeleri net olarak hatırlarlar. Benzer durum etkin güce sahip olan diğer canlıları tanımlamada geçerlidir. İnsanlarla bağ kurabilmesini sağlayan etken hafızalarıdır. Ayrıca belirli bir yerden çok uzun süre uzak kalsalar bile orayı hatırlayabilirler.
Fil Hafızası Üzerine Yapılan Araştırmalar
Bilim insanları fil hafızası üzerine çeşitli araştırmalar gerçekleştirirler. Araştırmalarda temel hedef fillerin hafıza süreçlerini incelemek ve güçlü hafızalarının ardındaki gizemi ortaya çıkartmaktır. Böylece davranışsal yaklaşımlarla insanlara yeni bakış açıları kazandırırlar.
Fil hafızası özellikleri incelendiğinde bilim insanları fillerin diğer canlılarla kurdukları duygusal bağın etkisini keşfetmiş durumdadırlar. Duygusal bağ filler arasındaki etkileşime doğrudan etki eder. Aynı zamanda filleri doğal tehlikelerden koruma konusunda önemli bir rol üstlenir.
Fillerin insanlarla kurdukları etkileşimler insan kültürü üzerinde çeşitli etkiler bırakmışlardır. Pek çok kültürde fillerin bilgelik ve uzun ömürlülükle ilişkilendirilmesi söz konusudur. Aynı zamanda insanlar hafızası güçlü olan kişilerden bahsetmek için fil hafızalı ifadesini kullanırlar.
Fil Hafızası ve EQ Değerlendirmesi
Beyin kitle indeksi olarak adlandırılan EQ, bir hayvanın gerçek beyin boyutunu öğrenmek için uygulanan bir ölçümdür. Hayvanın vücut ağırlığına göre beyninin boyutu öngörülen değerler üzerinden karşılaştırılır. Bunu aynı boyuttaki meyvelerin çekirdekleri gibi düşünebilirsiniz.
EQ değerlendirmesinin ardındaki mantık oldukça basittir. Beyin ile vücut kitlesi arasındaki oran ne kadar küçükse hayvanın zekası o kadar düşük görülür. Tam tersi durumda ise hayvanın zekası yüksek kabul edilir. Örneğin, fillerde bu değer 1,3 ile 2,3 aralığındadır.
Fillerde sürülere dişiler önderlik ederler ve bu yüzden EQ değerleri daha yüksektir. Bununla birlikte yaşı ilerlemiş dişi fillerde hafızanın daha güçlü olduğuna yönelik bir takım öngörüler vardır. Fil hafızası genel olarak tehlikeyi algılama konusunda oldukça iyi kabul edilir.
Filin EQ değeri ile şempanzenin EQ değeri birbirine yakındır. İnsanlar ise şempanze ile yakın akraba olarak kabul edilirler. Bu sebeple insanların ve fillerin beyinlerinin epey benzediği düşünülür. Problem çözme gibi yaklaşımlarda benzer yolu takip edebilirler.